ธรรมปัจจเวกขณ์ (16)
7 มีนาคม 2519 ณ พุทธสถานแดนอโศก
ชีวิตของเราที่มีอยู่ทุกๆโอกาส ทุกๆเวลา เราจะต้องรู้ว่า เราอยู่ด้วยความเหมาะสม รับในสิ่งที่เพียงพอ รับให้มาสังเคราะห์ร่างกาย หรือว่าอยู่กับร่างกายเราแต่น้อย ได้พออาศัยกันไป ไม่ใช่จะโลภโมโหสันเอามา มาโปะมาพอก มาเติมมาอัด มายัดใส่เข้าไปในตัวของเรามากไป ก็เป็นภาระเป็นความหนัก เราจะมีแต่สิ่งที่จะเป็นเท่านั้น มาไว้กับตัวเรา หรือเราจะต้องยืดถือ หรือเราจะมีไว้สำหรับที่อาศัย จะต้องเข้าใจว่าอาศัย พิจารณาคำว่า เราต้องอาศัยมัน เพียงแต่พอเป็นไป พอปะทัง มากก็เป็นภาระแก่เรา ถ้าน้อยก็เบาง่ายว่าง ไม่เปลือง ไม่ต้องหนักหนาอะไร มีให้พอดีๆ ไม่น้อยจนเกินไป จนกระเบียดกระเสียร และก็ทรมาน จนสุขภาพร่างกายก็ทรุดโทรม หรือจิตใจก็เสื่อมโทรมก็ไม่เอา แต่จะต้องให้มันพอดี และโดยเฉพาะจะต้องหัดฝึก แม้เรายังใช้น้อยไม่ได้ รับน้อยไม่ได้ ก็ต้องฝึกลด มันถึงจะน้อยลงได้ เพราะอำนาจกิเลสมันจะดึงไว้ จิตมันก็พยายามที่จะบังคับให้เราเอง ต้องการไปจนกระทั่ง แม้สรีระต่างๆ ทุกประสาททุกส่วน มันก็จะรับการกระเทือน รับการทำงานโดยถูกกิจ นี่แหละเป็นตัวสั่งสอนเอาไว้ ยืนยันเอาไว้ ถ้าไม่ได้อย่างนั้น มันก็จะประท้วง จะเรียกร้อง จนเราอดเราทนไม่ได้
เพราะฉะนั้น จำเป็นอย่างยิ่ง ที่เราจะต้องฝึกมัน ให้มันอดทนได้ และก็พยายามลดจำนวนของกิจที่ไปกระตุ้น พยายามไม่ให้จิตมันไปทำงาน สิ่งเหล่านั้น มันก็จะหายและก็จะตาย หรือว่าจะหยุด ในการที่จะมาเที่ยวได้มีบทบาท จึงจะเรียกว่า เราทำให้มันเล็กลงน้อยลงได้ มันต้องมีการฝึกอย่างนั้นเสมอๆ จนกระทั่งอยู่ในความพอดี ร่างกายก็พอดี จิตใจก็พอดี การให้อาหารสังเคราะห์ประจำวัน ก็ประมาณขนาดนั้นพอดี หรือว่าการให้เครื่องนุ่งห่ม ให้ที่อยู่ที่พัก เราจะใช้ที่อยู่ที่พักก็โดยไม่ยึด ถึงแม้ในรูปในสี ไม่ยึดถือในรูปในแบบ ไม่ยึดถือในผัสสะต่างๆ เห็นอยู่ ความพอเหมาะพอดีพอควร เราก็เป็นผู้เบาผู้ง่าย ต้องพิจารณาสิ่งที่เราจะมีจะเป็นจะใช้ หรือจะอาศัยไป แต่เฉพาะวันๆอย่างสบายๆ นอกกว่านั้นแล้ว ชีวิตของเราเหลืออยู่ เราก็จะพึงทำประโยชน์ไปตามที่ควร ให้แก่มนุษยโลกเขาได้ ผู้ใดมีมาก ผู้นั้นก็เป็นประโยชน์ให้แก่โลกมาก เป็นบุญคุณแก่โลกได้มาก ทำประโยชน์เป็นที่สุดท้าย สำหรับพระอริยะชั้นสูงสุด พระอริยะชั้นอรหันต์ก็มีหน้าที่เดียว หน้าที่ที่จะทำประโยชน์ให้แก่โลก ได้มากที่สุดเท่าที่เราจะสามารถ เท่าที่เราจะทำได้โดยเก่ง โดยความอุตสาหวิริยะ โดยความตั้งใจดีปรารถนาดี ก็เป็นที่สุดของมัน เท่านั้นเอง.
*****
