“ขอเล่าเข้าพรรษา” ตอนที่ 10 นอนเตียงน้อย
วันนี้วันพระ วันแรม 8 ค่ำ เดือน 8-8 ค่ะ วันนี้ขอเล่าเรื่องการนอนค่ะ ในพระไตรปิฎกเล่ม 21 อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต ว่าด้วยไสยา(การนอน) 4 อย่าง
1.กามโภคีไสยาสน์ การนอนของบุคคลผู้บริโภคกามคุณ (คือนอนตะแคงข้างซ้าย)
2.เปตไสยาสน์ การนอนของเปรต (คือนอนหงาย)
3.สีหไสยาสน์ การนอนของราชสีห์ (คือนอนตะแคงข้างขวา)
4.ตถาคตไสยาสน์ การบรรทมของพระตถาคตเจ้า (ทรงบรรทมตะแคงข้างขวา)
ในฐานะที่เป็นนักปฏิบัติธรรมเมื่อเรียนแล้ว ก็ต้องฝึกฝนกับการนอนค่ะ ตามกรรมฐานของชาวอโศกเรื่องกิน อยู่ หลับ นอน ใช้ชีวิตอยู่แบบฝึกกินมื้อเดียว อยู่แบบขยันทำงานช่วยหมู่กลุ่ม หลับกำหนดเวลานอนหัวค่ำตื่นตีสามครึ่ง ส่วนนอนก็ฝึกนอนสีหไสยาสน์ โดยมีอุปกรณ์คือเตียงน้อยค่ะ วันพระปะจะนอนเตียงน้อยค่ะ วันนี้ก็เลยจะเล่าเรื่องการฝึกนอนเตียงน้อย เตียงน้อยอันนี้ปะใช้ฝึกนอนตั้งแต่ลูกยังเล็กๆนะคะ มีญาติธรรมแบกมาให้ ตอนนั้นกำลังกวาดถนนอยู่ เขาแบกมาแล้วถามว่า “สนใจฝึกนอนเตียงน้อยไหม” แล้วก็เอามาให้ที่บ้าน เป็นญาติธรรมที่นับถือกันเป็นน้องชายชื่อป่าพุทธ ปะฝึกฝนปฏิบัติแบบแม่ลูกอ่อน วิธีการฝึกฝนของปะในสมัยนั้นอาจจะแตกต่างกับนักปฏิบัติธรรมหลายๆ คนที่เขาเป็นคนโสด การนอนเตียงน้อยก็จะกางมุ้งใหญ่เอาเตียงน้อยเข้ามุ้งด้วย นอนกับลูกๆ สมัยนั้นลูกอายุราวๆ 4-5 ขวบ ก่อนนอนก็จะนอนเล่านิทานให้ลูกฟังก่อนจะนอนก็จะพาลูกๆ กราบพระ แล้วลูกๆ ก็กราบแม่ก่อนนอน พอจะนอนเตียงน้อย เจ้าตัวเล็กก็จะประท้วงว่า “ไม่ให้แม่นอนเตียงหนูจะนอนกอดแม่” ก็ลงมาจากเตียงน้อยมานอนกับลูก จนพวกเขาหลับ แล้วจึงมาฝึกนอนเตียงน้อย ถ้าลูกตื่นมากลางดึกก็จะลงไปนอนกับลูก เขาหลับแล้วก็ฝึกใหม่ สีหไสยาสน์เป็นการฝึกนอนด้วยท่าทางสงบ นอนตะแคงขวาเพื่อไม่ให้บีบทับหัวใจมากเกินไป มือขวาวางหงายไว้บนหมอนข้างแก้มขวา มือซ้ายวางราบไปตามลำตัว ขาขวาวางเหยียดไปแบบธรรมชาติไม่ต้องเกร็งให้ตรงเกินไป โคนขาซ้ายทับขาขวาอย่างพอเหมาะ เข่าซ้ายพับงอเล็กน้อย ปลายเท้าซ้ายวางลาดตํ่าไว้หลังเท้าขวา เป็นการช่วยพยุงร่างให้ทรงตัวในท่านอนได้นาน ยิ่งนอนเตียงน้อยไม้กระดานแผ่นเดียวก็จะเป็นภาคบังคับเลยหละค่ะ
เตียงน้อยเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยให้ได้ต่อสู้กับความกำหนัดได้ดี สมัยนั้นอายุสามสิบต้นๆ กิเลสมันยังมีแรงมาก ต้องขย่มข่มคอมันด้วยตบะ แม้กินมื้อเดียวแต่จิตก็ดำริเรื่องกาม บางทีอดอาหารลดพลังงานเลยค่ะ นอนเตียงน้อยไม่ให้เสพการนอน ทำงานเสียสละกับหมู่กลุ่มไม่ให้เสพสุขส่วนตัว ในสมัยนั้นที่บ้านราชมีงานกสิกรรมออกแรงเลยเป็นการช่วยลดพลังงาน ทำงานหนักไม่ฟุ้งซ่านดีค่ะ ก็เลือกทำอะไรก็ได้ที่จะทำให้จิตไม่หมกมุ่นกับกามราคะ โดยเฉพาะที่สำคัญต้องไม่เว้นการฟังธรรม เพราะการฟังธรรมจะช่วยให้เกิดสัมมาทิฎฐิ มีพลังใจที่จะต่อสู้กับกิเลสติดหลับเสพนอน ช่วงนั้นต้องตั้งตนบนความลำบากกำราบกิเลส อายุมากแล้วกิเลสก็สงบระงับบ้างแล้ว แต่ก็ยังบำเพ็ญนอนเตียงน้อยค่ะ เพื่อเป็นสัญญาของผู้ปฏิบัติ ญาติมิตรที่อยู่ที่บ้านทำเตียงน้อยไว้สักอันเอาไว้ฝึกสติในการนอน เป็นแบบฝึกหัดอ่านเวทนาทำเนกขัมมะกับการนอนค่ะ
ปะตรงเตือน นาวาบุญนิยม พุทธสถานราชธานีอโศก อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี
วันเสาร์ที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2561
